297- حال خونین دلان
حال خونین دلان که گوید باز وزفلک خون خم که جوید باز
شرمش از چشم می پرستان باد نرگس مست اگر بروید باز
هرکه چون اله کاسه گردان شد زی جفا رخ به خون بشوید باز
بس که در پرده چنگ گفت سخن ببرش موی تا نموید باز
جز فالطون خم نشین شراب سرحکمت به ما که گوید باز
بگشاید دلم چو غنچه اگر ساغر لاله گون ببوید باز
گرد بیت الحرام خم حافظ گر نمیرد به سر بپوید باز
توضیحات :
خونین دلان ( عاشقان ) باز ( قید = مجدداً ) کاسه گردان ( گدا ) پرده چنگ ( نعمه موسیقی ) موی ( در اینجا تارهای سیمی چنگ ) ببرش ( پاره کند )فلاطون خم نشین ( افلاطون که مقیم خم بود = تشبیه ) سرحکمت ( راز حقیقت فلسفه هر چیز ) بیت الحرام خم ( حریم میخانه ) معنی بیت1( چه کسی از حال عاشقان جگر خون خبر می دهد و از ستم گردون که خم را شکست خونخواهی می کند ) معنی بیت 2( نرگس مست اگر دوباره بروید ا زچشم می پرستان شرمش باد ) معنی بیت 3( هرکس مانند لاله کاسه گدایی بر دست گیرد سرانجام از این ستم که بر عزت نفس خود روا داشته است چهره خود را به خون رنگین خواهد کرد ) معنی بیت 4( چنگ در پرده های خود زد و راز دل ما را فاش کرد اکنون تارهای ابریشمین چنگ را پاره کن تا دیگر ناله نکند و خاموش شود تاراز عشق ما فاش نشود )
نتیجه تفال :
1- شاهین سعادت و خوشبختی در حال ساختن آشیانه بر بام منزل شمار شما می باشد دیگر رنج و ناراحتی پایان پذیرفت و دوران طلایی سرور و شادی آغاز شد اگ راین کتاب رابه اقوام و آشنایان خو معرفی کنید به جنابعالی بدون تردید مژده می دهم کهاین نیت به زودی اثرات خوشایند و شادی بخش خود رانشان خواهد داد خبرهای بسیار خوشی در انتظار شما می باشد و این نتیجه صب رو استقامت و خوش قلبی شما می باشد پیشاپیش این موفقیت ار به خانواد ه شما تبریک م یگویم
2- خواجه بزرگ در بیتهای 5-6-7- به ترتیب فرماید : ( جز افلاطون و باده که درخم مقیم است کسی دیگر نمی باشد که راز و فلسفه آن را خوب برای ما بازگو کند ) ( دلم چون غنچه باز می شود اگر ساغر و می قرمز رنگ برای نوشیدن بوی خوش دهد ) ( اگر حافظ جان ندهد بار دیگر اطراف حریم میخانه که میکده معرفت است از سر شوق طواف می کند ) تفسیر کنید
3- مسافر جنابعالی کا رو بارش بهبود یافته و اقدامات موثر واقع شده است پس به زودی به شما خبرهای خوش می دهد
4- جنابعالی 4 فرزند در طالع دارید که سه نفر آنها مهم و یکی نابغه خواهد شد همسرتان را دوست بدارید چون او از صمیم قلب شما را دوست دارد و همه چیزش را متعلق به شما م یداند ولی جنابعلای بداخلاقی می کنید صالح نمی باشد
5- خرید و فروش سود آور است به زودی ملاقات و شغل مهمی به یکی از افراد خانواده شما داده خواهد شد سفری طلایی در پیش دارید
6- اگ رم یخواهید مسافر شما زود بیاید از سوره مبارکه الاسرای از آیه پانزده تا سی را 10 بار تاده روز با حضور قلب و معنی بخوانید گشایش بسیار است
7- از طریق رایانه و امواج یا انتر نت توجهی را جلب و اخبار سودمندی دریافت م یکنید مبارک است
لطفا شرح تفال را در ویدیو زیر تماشا کنید ...
کمی بیشتر در خصوص غزل بدانید :
شرح غزل :
معانی لغات غزل ۲۶۲
خونین دل:خون به دل آن ، رنجیده خاطران ، عاشقان خون به جگر.
خون دلم: خون بهای دلم.
جوید باز: باز جوید، پس گیرد .
فلاطون:افلاطون حکیم یونانی .
فلاطون خُم نشین شراب:شراب در خم نشسته که در حکمت به افلاطون می ماند .
خم نشین: منظور اصلی ، دیوژن حکیم یونانی است که در خم منزل داشت و شاید شاعر به حکم ضرورت شعری به نام فلاطون را به جای دیوژن در شعر آورده و یا به اشعار نظامی نظامی که از خم نشینی افرلاطون برای ساختن اغانی حکایت دارد نظر داشته است.
سّرِ حکمت: اسرا حکمت، کشف حقایق و رموز طبیعت به کمک عقل و منطق .
کاسه گردان: – کسی که به منظوزر گدایی کاسه یی به دست گرفته و به هر سو می گردد، ۲- کسی که برای نیرنگ بازی و فریب کاری کاسه یی را بر سر چوب به مهارت می چرخاند و توجه مردم را به خود جلب می کند و منظور شاعر معنای اولی است .
نگشاید دلم:دلم گشاده نمی شود .
ساغر لاله گون: پیاله مانند گل لاله.
بس که در پرده چنگ سخن گفت سخن: چه بسیار چنگ در پرده موسیقی و با رمز وکنایه ، سخن گفت.
بُبرش موی: مویش را ببر، تارهای آن را قطع کن .
نَمَوید:مویه نکند ، گریه و زاری نکند.
بیت الحرام: خانه مقدس ، خانه خدا هتک حرمت آن حرام است . ودر اصطلاح صوفیه کنایه از قلب انسان کامل است.
بیت الحرا م خم: حرمسرای میخانه عرفانی .
بپوید: طواف کند.
معانی ابیات غزل (۲۶۲)
(۱) حال مردم خون به جگر را چه کسی باز گو می کند و چه کسی خون بهای خُم را پس می گیرد .
(۲) اگر نرگسکه چشمان مست دارد از این به بعد از زمین بروید باید از چشمهای خمارین می پرستان ( محروم ) شرم زده باشد .
(۳) به غیر از شراب که افلاطون وار در خم نشسته چه کس دیگری می تواند اسرار ماورا الطبیعه را به ما باز گو کند.
(۴) هر کس که به مانند لاله برای گدایی ، کاسه گردانی کرد ، از این ستمی که بر خود روا داشته باید چهره خود را با خون بشوید .
(۵) اگر دل من جام لاله مانندی ( از لبش ) را بار دیگر نبوید ( وننوشد) به مانند غنچه ، همیشه دلگرفته و لب بسته خواهد ماند .
(۶) وه! چه قدر چنگ در پرده و با رمز و کنایه سخن گفت ! رشته ها و تارهای آن را قطع کن تا این همه ناله وزاری سر ندهد.
(۷) اگر عمری برای حافظ باقی باشد ، بار دیگر در حرمسرای میخانه با سر ، گرد خم طواف خواهد کرد .
شرح ابیات غزل (۲۶۲)
وزن غزل : فاعلاتن فاعلاتن فلاعلاتن فاعلات
بحر غزل : رمل مثمن مقصور
*
این غزل از گفته ها و شکواییه ها ی دوران جوانی شاعر و مربوط به اوایل حکومت امیر مبارزالدین محتسب است که به دستور او در میخانه ها رابسته وخمها شکسته شد. شاعر در ابیات این غزل که به منزله سوکنامه میخانه و شراب است با مضامین دلنشینی اندوه باطنی خود را از پیشامد ناگوار تعطیلی میخانه ها ابراز می دارد و می فرماید :
۱- کیست که باز گو کننده حال زار و نزار باده نوشان بوده وبتواند انتقام خون خمهای شراب شکسته شده را بگیرد.
۲- نرگس که دارای چشمهای مست و خمارین است اگر از این پس سر از گل به در آورد از چشمهای خمارین مشتاقان شراب شرمنده بادا .
۳- علم حکمت، اسرار طبیعت و ماوراء طبیعت را نمی تواند بازگو و تفهیم کند و اشخاصی مانند دیوژن و افلاطون حکیم ول معطلند و به غیر از شرابی که مانند افلاطون در خم نشسته است دیگری نمی تواند سر حکمت کاینات را از راه اشراق و عرفان به ما بفهماند . باید دانست حافظ در اینجا اگر بر خلاف نظریه اکثریت که دیوژن حکیم و فیلسوف را خم نشین می دانند . او افلاطون را به خم نشینی نام برده است. دبدین سبب است که نظامی فرمود ه است.
….. فلاطون برآشفت از آن انجمن که استادی او داشت در جمله فن
شب وروز از اندیشه چندان نخفت کَـاغـانی بـرون آوریـد از نـهفـت
به خم در شد از خلق و پی کر گم نشان جست از آواز این هفت خم
کسی کو سماعی نه دلکش کند صـدای خـم آواز او خوش کند .
و شاید دلیل دیگرش ضرورت شعری است که نام دیوژن در وزن شعر به خوبی جاافتاده است.
۴- هر باده نوشی که به مانند لاله کاسه وپیاله گدایی در دست گرفته و از هر کجا تقاضای شراب نادر الوجودرا می کند از این ستمی که بر خود و آبروی خود روا داشته چهره اش از شرم سرخ و سیاه خواهدشد.
۵- اگر دل من ساغر و پیاله لاله مانند را نبوید و ننوشد مانند غنچه ، دلگیر خواهد ماند.
۶- حوصله ام از همهمه وناله های نامفهوم جنگ سر رفته است تارهای او را از هم بدرید تا اینقدر ناله وزاری نکند .
۷- اگر عمر حافظ کفاف دهد و خدا بخواهد ورق بر می گردد و بار دیگر حافظ گرد خُم شراب و در بیت الحرام میخانه با سر طواف خواهد کرد.
چنین مضامینی در چنان حکومتی، شجاعت زایدالوصفیرا طلب می کند و این غزل سندی از شهامت و شجاعت ذاتی حافظ به حساب می آید .
شرح جلالی بر حافظ – دکتر عبدالحسین جلالی
غزل به قلم علامه قزوینی :
حال خونین دلان که گوید باز و از فلک خون خم که جوید باز
شرمش از چشم می پرستان باد نرگس مست اگر بروید باز
جز فلاطون خم نشین شراب سر حکمت به ما که گوید باز
هر که چون لاله کاسه گردان شد زین جفا رخ به خون بشوید باز
نگشاید دلم چو غنچه اگر ساغری از لبش نبوید باز
بس که در پرده چنگ گفت سخن ببرش موی تا نموید باز
گرد بیت الحرام خم حافظ گر نمیرد به سر بپوید باز
غزل به قلم شاملو :
#####
غزل به قلم الهی قمشه ای :
#####
غزل به قلم عطاری کرمانی :
حال خونین دلان که گوید باز وزفلک خون خم که جوید باز
شرمش از چشم می پرستان باد نرگس مست اگر بروید باز
هرکه چون اله کاسه گردان شد زی جفا رخ به خون بشوید باز
بس که در پرده چنگ گفت سخن ببرش موی تا نموید باز
جز فالطون خم نشین شراب سرحکمت به ما که گوید باز
بگشاید دلم چو غنچه اگر ساغر لاله گون ببوید باز
گرد بیت الحرام خم حافظ گر نمیرد به سر بپوید باز
غزل را بشنوید :
#####
کلیپ های مرتبت با غزل :
#####
#####
#####
عالی
پاسخحذفعالی .خدارو هزاران مرتبه شکر!
پاسخحذف🙏 بسیار عالی.
پاسخحذف