با عضویت در کانال یوتیوب حافظ دیوان از ما حمایت فرمایید :: اینستاگرام :: کانال یوتیوب حافظ دیوان ::
غزلیات حافظ به ترتیب رَوی ( آخرین حرف اصلی قافیه یا ردیف ) :
  الف  |  ب  |  ت  |  ث  |  ج  |  ح  |  خ  |  د  |  ر  |  ز  |  س  |  ش  |  ع  |  غ  |  ف  |  ق  |  ک  |  ل  |  م  |  ن  |  و  |  ه  |  ی | برچسب ها

۱۳۹۳ شهریور ۲۰, پنجشنبه

دانه خال - ساقی ار باده از این دست به جام اندازد - غزل 150 - 206

206- دانه خال
ساقی ار باده ازین دست به جام اندازد     عارفان را همه در شرب مدام اندازد
ورچنین زیر خم زلف نهد دانه خال     ای بسا مرغ خرد را که به دام اندازد
ای خوشا حالت آن مست که در پای حریف     سرو دستار نداند که کدام اندازد
روز درکسب هنر کوش که می خوردن روز       دل چون آینه در زنگ ظلام اندازد
آن زمان وقت می صبح فروغ است که شب       گرد خرگاه افق پرده شام اندازد
زاهد خام که انکار می و جام کند     پخته گردد چو نظر بر می خم اندازد
باده با محتسب شهر ننوشی زنهار     بخورد بادهات و سنگ به جام اندازد


توضیحات :
مدام ( پیوسته 9 دانه خال و مرغ خرد ( تشبیه است ) دستار 0 دستمال – عمامه ) ظلام ( تاریکی ) صبح فروغ ( بامداد روشنی ) غرعه ( سهم ) معنی بیت 14( اگر ساقی این گونه در پیاله بریزد اهل عرقان و صاحبدلان را بر نوشیدن باده معرفت تشویق می کند 9 معنی بیت 3( چه عالی است اقبال آن سرمست باده محبت که هنگام نثار کردن در قدم عشوق سر را از کلاه و عمامه تشخیص نمی دهد ) معنی بیت 7(ای حافظ اگر بخت و اقبال خوب قرعه و سهم وصال آن محبوب را به نام تو بزند سرافتخار تو ا زکنار تاج خورشید بلند تر و افراشته تر می شود ) چ

نتبجه تفال :
1- اگر از این کار صرف نظر کنید بمراتب بهتر می باشد زیرا هنوز این نیت کاملاً پخته و حساب شده تنظیم نگردیده و مقدمات اجرای آن فراهم نشده است پس دو راه در پیش دارید الف: انصراف ب: با عقل و درایت و تلاش و دقت مقدمات آنرا فراهم کنید و از خدای بزرگ مدد و کمک بخواهید و به یکی از مشاهد متبرکه بروید و دعا کنید و سوره مبارکه مریم از آیه 40 تا 60 را بخوانید.
2 - جنابعالی اگر پشتکار و جدیت داشته باشید در آینده موفق می شوید بطوری که عده زیادی از کار شما سود خواهند برد اما باید همیشه و در همه حال مواظب بد اندیشان و حسودان باشید که آنان برای ضربه زدن به خانواده شما منتظر فرصت هستند از افراد سیگاری و افیونی و معتاد جداً پرهیز کنید که قصد خیانت دارند با افراد ناباب نشست و بر خاست نکنید.
3 - ویژگیهای جنابعالی عبارتند از : جذاب و دلربا , پرحرف , اهل سوال , خودسر , راستگو , عاشق نصیحت , اهل میهمانی , خیرخواه , صبور و آرام , قانع , با شخصیت , محبوب القلوب , با سلیقه , قدر شناس , صدیق , با حس مالکیت و قوی.
4 - همسرتان شما را بسیار دوست دارد ولی جدیداً از جنابعالی دلخور شده است 4 فرزند در طالع دارید که آخری نابغه و موفق تر می شود در امور زناشویی موفق خواهید بود. از وضع زندگی خوبی برخوردار می شوید. بیمار شما در چند روز آینده بهبود می یابد. مسافر حالش خوبست اما کارش گیر دارد که باید دعا کنید. خرید و فروش را توصیه می کنم و تغییر شغل و مکان نیز امکان پذیر است. یک ضرب المثل دانمارکی می گوید : بهتر است دو بار بپرسید تا اینکه یک بار راهتان را گم کنید.
لطفا شرح تفال را در ویدیو زیر تماشا کنید ...
کمی بیشتر در خصوص غزل بدانید :

شرح غزل :

معانی لغات غزل(۱۵۰)

از این دست: با چنین روش ، با این کیفیت ، از این نوع ، با دست زیبا.

شرب: نوشیدن .

شرب مدام: شرب شراب، شرب دایم، نوشیدن شراب دایم ، دائم الخمر بودن.

مدام: شراب انگوری، پیوسته و دائم.

ای خوشا: چه خوش است ، چه خوش بخت.

دستار: عمامه ، مندیل، شالی که به دور سر می پیچند.

زاهد خام: زاهد بی تجربه ، زاهد ناآزموده.

زاهد: کسی که دنیا را برای تحصیل آخرت ترک کند.

پخته گردد: آزموده شود، با تجربه شود.

می خام: شرابی که بوسیله تخمیر در خم پس از چهل روز با استحاله قند انگور به الکل درست می شود.

زنگ ظلم: کدورت تاریکی.

می صبح فروغ: می مانند فروغ صبحگاهی، می روشن مانند روشنایی صبح .

خرگاه افق: سراپرده افق.

پرده شام: پرده تاریک شب.

محتسب: مأمور منکرات .

کله گوشه: گوشه کلاه .

گله کوشه خورشید: تارک خورشید ، بالاترین نقطه خورشید.

ماه تمام: ماه شب چهارده ،کنایه از معشوق زیبا روی .

غزل معانی ابیات غزل( ۱۵۰)

(۱) اگر ساقی با چنین روشی و (بااین دستان زیبا) شراب در جام بریزد همه عارفان را به آن معتاد خواهد کرد . (۲) و اگر بدین سان دانه خال را زیر چین و شکن زلف پنهان سازدچه بسیار سازد چه بسیار مرغ خرد را که اسیر دام خود کند .

(۳) خوشا به حال کسی که از کثرت مستی نداند که سر را به پای حریف و هم پیاله بیندازد یا دستار سر را .

(۴) خشکه مقدس بی تجربه که شراب را منع می کند ، خامی است که اگر به شراب خام نگاه کند پخته وآزموده خواهد شد.

(۵) به هنگام روز در کسب فضیلت کوشا باش که شراب خواری در روز ، دل را که چون آیینه روشن است در تاریکی فرو می برد.

(۶) زمانی برای نوشیدن شراب همانند فروغ بامدادی مناسب است که شب، پرده تاریک شبانگاهی را به گرداگر افق بکشد.

(۷) بر حذر باش و هم پیاله با محتسب شهر مشو چرا که شرابت را می خورد و جامت را می شکند.

(۸) حافظ اگر قرعه بخت توبه آن ماه شب چهارده تمام عیارات عیار اصابت کند چنان سر برافراز که سرت به گوشه کلاه خورشید برسد.

شرح ابیات غزل(۱۵۰)

وزن غزل: فاعلاتن فعلاتن فعلاتن

فع لن بحر غزل: رمل مثمّن مخبون اصلم

*

پس از آنکه تیمور در اوایل ذیحجه سال ۷۸۹ به شیراز وارد شد حدود دو ماه به حکمرانی نشست که خبر فتنه وآشوب در ماورالنهر به شیراز رسید و او ناچار شیراز را به شاه یحیی سپرده عازم سمرقند شد. سلطان زین العابدین که با رسیدن تیمور به شیراز ، به قصد فرار عازم بغداد بود حوالی شوشتر با تهمیدات شاه منصور ، بر او وارد و دستگیر ودر قلعه سلاسل زندانی شد و اموال ولشکریانش بدست منصور افتاد و او نیز قصد داشت که به بغداد بگریزد که بغتتاً خبر رسید که تیمور عازم سمرقند شده است لذا روی به شیراز آورد و آنجا را به آسانی تصرف کرد و شاه یحیی شیراز را ترک وبه سوی بزد رهسپار شد . شاه منصور با کمال قدرت به حکومت نشست و این اتفاق در سال ۷۹۰ هجری یعنی دو سال و کسری قبل از فوت حافظ روی داد.

این غزل در این هنگام سروده شده و محتوای غزل دلالت بر اندرز به شاه منصور را دارد چه این مرد دلیر جمع اضداد بود و مجالس عیش و نوش فراهم می ساخت و حافظ به سبب موقعیّت حسّاس کشور و آرزوی داشتن یک سرداری شجاع که جلوی یورش مجدد تیمور را بگیرد در این غزل در دو بیت به دو بیت مطلب اشاره می کند : یکی پرهیز از عیش و نوش و بی خبری در بیت چهرام ودیگری هشدار از همکاری با دارو ودسته های منافق موجود در شهر که نان را به نرخ روز می خوردند در بیت مقطع غزل .
شرح جلالی بر حافظ – دکتر عبدالحسین جلالی


غزل به قلم علامه قزوینی :

ساقی ار باده از این دست به جام اندازد عارفان را همه در شرب مدام اندازد
ور چنین زیر خم زلف نهد دانه خال ای بسا مرغ خرد را که به دام اندازد
ای خوشا دولت آن مست که در پای حریف سر و دستار نداند که کدام اندازد
زاهد خام که انکار می و جام کند پخته گردد چو نظر بر می خام اندازد
روز در کسب هنر کوش که می خوردن روز دل چون آینه در زنگ ظلام اندازد
آن زمان وقت می صبح فروغ است که شب گرد خرگاه افق پرده شام اندازد
باده با محتسب شهر ننوشی زنهار بخورد باده‌ات و سنگ به جام اندازد
حافظا سر ز کله گوشه خورشید برآر بختت ار قرعه بدان ماه تمام اندازد


غزل به قلم شاملو : 

#####

غزل به قلم الهی قمشه ای :

#####

غزل به قلم عطاری کرمانی :

ساقی ار باده ازین دست به جام اندازد     عارفان را همه در شرب مدام اندازد
ورچنین زیر خم زلف نهد دانه خال     ای بسا مرغ خرد را که به دام اندازد
ای خوشا حالت آن مست که در پای حریف     سرو دستار نداند که کدام اندازد
روز درکسب هنر کوش که می خوردن روز       دل چون آینه در زنگ ظلام اندازد
آن زمان وقت می صبح فروغ است که شب       گرد خرگاه افق پرده شام اندازد
زاهد خام که انکار می و جام کند     پخته گردد چو نظر بر می خم اندازد
باده با محتسب شهر ننوشی زنهار     بخورد بادهات و سنگ به جام اندازد

غزل را بشنوید :

#####


کلیپ های مرتبت با غزل :

#####

#####

#####

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر