با عضویت در کانال یوتیوب حافظ دیوان از ما حمایت فرمایید :: اینستاگرام :: کانال یوتیوب حافظ دیوان ::
غزلیات حافظ به ترتیب رَوی ( آخرین حرف اصلی قافیه یا ردیف ) :
  الف  |  ب  |  ت  |  ث  |  ج  |  ح  |  خ  |  د  |  ر  |  ز  |  س  |  ش  |  ع  |  غ  |  ف  |  ق  |  ک  |  ل  |  م  |  ن  |  و  |  ه  |  ی | برچسب ها

۱۳۹۳ مهر ۲۱, دوشنبه

صفاي خلوت خاطر - مرا عهديست با جانان که تا جان در بدن دارم - غزل 327 - 425

425- صفاي خلوت خاطر
مار عهديست با جانان كه تا جان در بدن درام      هوادارن كويش را چون جان خويشتن دارم
صفاي خلوت خاطر از آن شمع چگل جويم       فروغ چشم و نور دل از آن ماه ختن دارم
به كام و آرزوي دل چو دارم خلوتي حاصل   چه فكر از خبث بدگويان ميان انجمن دارم
مرا در خانه سروي هست كاندر سايه قدش     فراغ از سرو بستاني و شمشاد چمن درام
گرم صد لشكر از خوبان به قصد دل كمين سازند بحمدالله و المنه بتي لشكر شكن دارم
سزد كز خاتم لعلش زنم لاف سليماني   چو اسم اعظمم باشد چه با ك از اهرمن دارم
الا اي پير فرزانه مكن عيبم زميخانه       كه من در ترك پيمانه دلي پيمان شكن دارم
خدا را اي رقيب امشب زماني ديده برهم نه       كه من با لعل خاموشش نهاني صد سخن دازم
خدا را اي رقيب امشب زماني ديده بر هم نه    كه من با لعل لاله و نسرين نه برگ نسترن درام
به رندي شهره شد حافظ ميان همدمان ليكن چه غم دارم كه در عالم قوام الدين حسن درام


توضيحات :
هواداران ( دوستان ) چگل ( محلي است در نزديك ختن و تركستان شرقي كه زن و مرد آن بسيار زيبا هستند و نام يك كليسا كه درآنجا مي باشد ) شمع چگل ( تشبيه = ماه ختن = محبوب و يار ) كام ( آرزو ) خبث ( بدنفسي = پليدي ) انجمن ( جمع – محفل ) سرو ( يار همسر حافظ ) معني بيت 4( در خانه ام همسري سرو قامت دارم كه در سايه قامت بلند و موزون او از سرو بوستان و شمشاد  و چمن بي نياز هستم ) معني بيت 5( موقوف به بيت چهارم است كه مي فرمايد = اگر صد لشكر از محبوبان به قصد گرفتن دلم كمين سازند و بخواهند مرا عاشق كنند سپاس خداي را كه همسري د رخانه درام كه درحسن وزيبايي برهمه سرور است و تمام زيبارويان خواستار سخن گفتن با او هستند ) خاتم لعل ( بب يار ) معني بيت 6( شايسته است بواسطه داشتن لب لعل يارم به سبب تملك او ادعاي سليماني بكنم زيرا اسم اعظم را دارم پس از شيطان پروايي ندارم ) پير فرزانه ( شيخ خردمند ) پيمان شكن ( توبه شكن ) خدا را ( باي رضاي خدا = تو را به خدا ) رقيب ( دشمن = نگهبان ) لعل ( لب يار ) برگ ( آرزو ) اقبالش ( اقبال محبوب ) خرامان ( با ناز راه رفتن ) قوام الدين حسن ( وزير محبوب ابواسحاق اينجو )

نتيجه تفال :
1-   جنابعالي به قول و پيمان خود وفادار باشيد و به سخنان بيهوده و ياوه ديگران كه گاه ازروي حسادت و زماني از خبي خبري مي باشد توجه مكنيد بلكه د رانديشه تهيه مقدمات كار باشيد و با توكل بر خداوند متعال اقدام كنيد
2-   به اراده علاقه سرعت عمل و تلاش خود متكي باشيد كه رقيبان د رراهند امكانات زندگي برا ي كار و مسايل ديگر برا ي جنابعالي عز هر جهت مهياست و اين شما هستيد هبايد تصميم بگيرد و گام برداريد
3-   ترديد بيماري خطرناكي است كه جولي پيشرفت را مي گيرد درحالي كه اراده اسلحه قوي براي حرت و تلاش مي باشد
4-   در آينده اي نه چندان دور به مراد خود مي رسيد يكي از بستگان نزديك شما مشغول انجام معامله اي است كه خيال مي كند زرنگي خواهد كرد د ر حالي كه طرف مقابل تا سينه سر او را كلاه خواهد گذاشت به او بگوييد مواظب باشد
5-   خريد و فروش فعلاً صلاح نمي باشد مسافرت مفيد است يكي از بستگان به شما سخت نيازمند است به كمك او بشتابيد زيرا شمارا دوست دارد به پدر و مادر احترام بگذاريد و به سخنان آنان گوش دهيد
6-   فرزندم خداوند گوش ها و چشم ها  را در سر قرار داده است تا تنها سخنان و تصاوير زيبا را بشنويد و ببينيد اين قدر از خود متشكر نباشيد همه قبول دارند كه شما محاسن زيادي داريد ولي براي ديگران نيز بايد اجازه خود نمايي و اظهار وجود داشته باشد


لطفا شرح تفال را در ویدیو زیر تماشا کنید ...
با آموزش جذاب اوریگامی به کودک خود خلاقیت را در آنها شکوفا کنید و غزیزانتان را به ساخت کاردستیهای محبوب تشویق کنید ...
با آموزش جذاب اوریگامی دستمال سفره به کودک خود خلاقیت را در آنها شکوفا کنید وغزیزانتان را به ساخت کاردستیهای محبوب تشویق کنید و همزمان سفرهای مهمانی خود را زیباتر کنید ...
کمی بیشتر در خصوص غزل بدانید :

شرح غزل :

معانی لغات غزل (327)

جانان : معشوق، یار جانی .

هوادارن : مهرورزان، دوستداران .

صفای خلوت خاطر : آرامش خلوت درونی، خلوص ضمیر .

چِگِل : نام قبیله یی از ترکان خُلَخ در ترکستان شرقی و جنوب قرقیزستان و همچنین نام شهری در این ناحیه که افراد آن قبیله و شهر همگی به زیبایی مشهور و در قدیم از این ناحیه بردگان زیباروی به سایر بلاد می برده و بدین سبب مردمان این قبیله و شهر چِگِل به زیبایی زبانزد خاص و عام شده و در ادبیات فارسی به عنوان مظهر زیبایی به شمار می رفته اند .

خُتَن : شهری در ترکستان شرقی چین و نزدیک کاشغر در تاتارستان که مُشک وآهوان مشک دار آن مشهور و زیبا رویانش نیز در ادب فارسی ضرب المثل اند.

ماه خُـتن : ماهروی اهل ختن، کنایه از محبوب زیباروی .

خُبث : بدنفسی، پستی و پلیدی .

مرا در خانه سروی هست : من در خانه سرو قدی دارم .

فراغت : بی نیازی .

فراغ دارم : فارغم، بی نیازم .

کیمن سازند : کمین کنند، در سنگر و مخفی گاه به قصد هجوم پنهان شوند .

خاتم لعل : انگشتری لعل، کنایه از لب های لعل مانند که به انگشتری لعل تشبیه شده، لبان لعل فام .

اسم اعظم : بزرگترین نام خداوند که در تعیین آن اختلاف است .

اهرمن : اهریمن؛ دیو .

پیر فرزانه : پیر خردمند؛ کنایه از حکیم و دانشمند .

خدا را : تو را به خدا، محض خاطر خدا .

لعل خاموش : کنایه از لب خاموش و ساکت، لب و دهانی که سخن نمی گوید.

اقبال : رو کردن، توجه و روی آوردن و عنایت از طرف محبوب .

بَرگ : رغبت، نیاز، آرزو .

برگ نسترن : میل و آرزوی به گل نسترن .

قوام الدین حسن : وزیر شاه ابواسحاق اینجو از اکابر و محترمین فارس و معروف به تمغاچی که عهده دار جمع آوری مالیات از فارس بوده و به نیکنامی مشهور و مورد احترام حافظ است (متوفی در سال 754هـ.ق).

معانی ابیات غزل (327)

1) من با معشوقم پیمانی دارم که تا زنده ام دوستداران کوی او را چون جان خود گرامی دارم .

2) (و) صفا و آرامش خاطر خود را در آن زیبای همانند اهل چِگِل که رخسارش چون شمعی نورانی است یافته وروشنی چشم و دل خود را از آن ماهروی همانند اهل خُتَن داشته باشم .

3) اکنون که خلوتی مطابق میل دل و مراد خاطر دارم، واهمه یی از بدگویی مردمان بدنفس در مجامع ندارم.

4) محبوب سرو قامتی در خانه دارم که در پناه قامت او از سایه سرو باغ و شمشاد چمن فارغ و بی نیازم .

5) اگر صد لشکر از خوبرویان برای ربودن دلم کمین کرده و مترصّد باشند سپاس و منّت خدای را که زیبارویی لشکرشکن در اختیار دارم .

6) جای آن دارد که با داشتن انگشتری لعل لبانش لاف سلیمانی بزنم. چون اسم اعظم در اختیار دارم، دیگر مرا از دیو باکی نیست .

7) ای پیر خردمند، مرا از رفتن به میخانه سرزنش مکن که مرا دلی است که بعد از هر توبه از پیمانه کشی، پیمانه شکنی می کند .

8) ای رقیب برای خاطر خدا، امشب لحظه یی به خواب رو که من با لب های خاموش او در پنهانی صدها سخن و کار دارم (بوسه و تماشا)

9) سپاس خدای را اکنون که در گلزار عنایت و توجهات او به خرامیدن مشغولم، دیگر رغبتی به تماشای لاله و نسرین و نیازی به نسترن ندارم .

10) حافظ میان هم قطاران خود به رندی و لاابالی گری شهرت یافته اما من تا در دنیا خواجه قوام الدّین حسن را دارم از این موضوع باکی ندارم .

شرح ابیات غزل (327)

وزن غزل : مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن

بحر غزل : هزج مثمّن سالم

*

شیخ عطّار :

از این کاری که من دارم نه جان دارم نه تن دارم

چو من، من نیستم آخر چرا گویم که من دارم

همگان بر این تصورند که این غزل در ستایش و بزرگداشت خواجه قوام الدین حسن سروده شده چه در بیت مقطع غزل در ستایش و بزرگداشت خواجه است . لیکن چنین نیست، هدف اصلی شاعر تعریف و ستایش همسر خود به هنگام ازدواج بوده که زمان آن با دوره سلطنت شاه ابواسحاق اینجو و وزارت قوام الدین حسن مطابقت داشته است و شاعر تنها در یک مصراع از غزل ده بیتی به خاطر مساعدت قافیه و احترام قلبی که به این مرد محترم و خیّر داشته غزل را به نام اوتمام کرده و یکبار دیگر مراتب ارادت خود به وزیری و رندی خود را به همگان به اثبات رسانیده است .

در توضیح بیشتر، توجه خوانندگان محترم را به این نکته مهم جلب می نماید که از قدیم الایّام تا اوایل مشروطیّت به علّت تعصّبات شدید، وزیر نام ناموس پرستی! هیچ مردی نام همسر خود را در حضور اجنبی به زبان نمی آورده و اگر یک نامحرم یا غیری در حضور جمع، نام همسر مرد دیگری را به زبان میآورد باعث درگیری و منازعه می شده است . به همین سبب شعرای فارسی زبان در طول تاریخ ادبی ما هیچکدام نه تنها در مدح همسر خود شعری نسروده که از او حتّی به صورت غیرمستقیم هم نامی در میان نیاورده اند .

در سنت شکنی و روشن فکری و مبارزه با خرافات و دشمنی با ریاکاران متشرّعی که اینگونه تعصبات را دامن زده و از این سنت های خرافی حمایت می کنند را تنها در دیوان حافظ می توان یافت و به خاطر همین مبارزات است که خلقی بر علیه او قیام کرده و از روی تعصب او را لامذهب و بی پروا به دستورات دینی!! قلمداد می کردند .

حافظ به خاطر مبارزه خود با خرافه پرستان مذهبی است که دست پیش را گرفته و به خود لقب رند می دهد و به خاطر استمرار در این مبارزه است که قوای هیئت حاکمه و مذهبی را همیشه رو در روی خود می بیند . اما این رند روشنفکر از این نکته غافل نبوده است که توده مردم چه در زمان حال و چه در آینده حق را به جانب او خواهند داد و امروز ما در اینجا از مردی به احترام نام می بریم که در میان همه شعرای زبان فارسی، در موارد مختلف در ستایش همسر خود و قدرشناسی از او و در کمال صراحت دادِ سخن داده است .
شرح جلالی بر حافظ – دکتر عبدالحسین جلالی


غزل به قلم علامه قزوینی :

مرا عهديست با جانان که تا جان در بدن دارم هواداران کويش را چو جان خويشتن دارم
صفای خلوت خاطر از آن شمع چگل جويم فروغ چشم و نور دل از آن ماه ختن دارم
به کام و آرزوی دل چو دارم خلوتی حاصل چه فکر از خبث بدگويان ميان انجمن دارم
مرا در خانه سروی هست کاندر سايه قدش فراغ از سرو بستانی و شمشاد چمن دارم
گرم صد لشکر از خوبان به قصد دل کمين سازند بحمد الله و المنه بتی لشکرشکن دارم
سزد کز خاتم لعلش زنم لاف سليمانی چو اسم اعظمم باشد چه باک از اهرمن دارم
الا ای پير فرزانه مکن عيبم ز ميخانه که من در ترک پيمانه دلی پيمان شکن دارم
خدا را ای رقيب امشب زمانی ديده بر هم نه که من با لعل خاموشش نهانی صد سخن دارم
چو در گلزار اقبالش خرامانم بحمدالله نه ميل لاله و نسرين نه برگ نسترن دارم
به رندی شهره شد حافظ ميان همدمان ليکن چه غم دارم که در عالم قوام الدين حسن دارم


غزل به قلم شاملو : 

#####

غزل به قلم الهی قمشه ای :

#####

غزل به قلم عطاری کرمانی :

مار عهديست با جانان كه تا جان در بدن درام      هوادارن كويش را چون جان خويشتن دارم
صفاي خلوت خاطر از آن شمع چگل جويم       فروغ چشم و نور دل از آن ماه ختن دارم
به كام و آرزوي دل چو دارم خلوتي حاصل   چه فكر از خبث بدگويان ميان انجمن دارم
مرا در خانه سروي هست كاندر سايه قدش     فراغ از سرو بستاني و شمشاد چمن درام
گرم صد لشكر از خوبان به قصد دل كمين سازند بحمدالله و المنه بتي لشكر شكن دارم
سزد كز خاتم لعلش زنم لاف سليماني   چو اسم اعظمم باشد چه با ك از اهرمن دارم
الا اي پير فرزانه مكن عيبم زميخانه       كه من در ترك پيمانه دلي پيمان شكن دارم
خدا را اي رقيب امشب زماني ديده برهم نه       كه من با لعل خاموشش نهاني صد سخن دازم
خدا را اي رقيب امشب زماني ديده بر هم نه    كه من با لعل لاله و نسرين نه برگ نسترن درام
به رندي شهره شد حافظ ميان همدمان ليكن چه غم دارم كه در عالم قوام الدين حسن درام

غزل را بشنوید :

#####


کلیپ های مرتبت با غزل :

#####

#####

#####

۱ نظر:

  1. این سایت بهترین سایت فال حافظه چندین ساله اینجا فال میگیرم اخیرا فیلتر شده دلیلشو نمیدونم ـ دنبال کتاب اینفال هستم آیا کتابش هست؟؟؟تاحالا تعبیر به این دقیقی ندیده بودم

    پاسخحذف