357- دور فلكي
داراي جهان نصرت دين خسرو كامل يحيي بن مظفر ملك عالم عادل
اي درگه اسلام پناه تو شاده ر روي زمين روزنه جان و در دل
تعظيم تو برجان و خرد واجب و لازم انعام تو بر كون و مكان فايض و شامل
روز ازل از كلك تو يكقطره سياهي ر روي مه افتاد كه شد حل مسايل
خورشيد چو آن خال سيه ديد به دل گفت اي اش كه من بدمي آن هندوي مقبل
شاها فلك از بزم تو در رقص و سماعست دست طرب از دامن اين زمزمه مگسل
مي نوش و جهان بخش كه از زلف كمندت شد گردن بدخواه گرفتار سلاسل
دور فلكي يكسره بر منهج عدلست وش باش كه ظالم نبرد راه به منزل
حافظ قلم شاه جهان مقسم رزق است از بهر معيشت مكن انديشه باطل
توضيحات :
داراي جهان ( مالك عالم ) نصرت دين ( لقب شاه يحيي فرزند مظفر بن امير مبارزالدين محمد ممدوح حافظ كه ا زجانب امير تيمور در سال 789 در شيراز حكومت مي رد ) انعام ( بخشش ) كون ومكان ( جهان هستي ) فايض ( روان فيض رسان ) كلك ( خامه قلم ) هندوي مقبل ( غلام خوشبخت ) بزم ( شادي ) سماع ( پايكوبي صوفيانه ) سلاسل ( جمع سلسله زنجيرها ) منهج ( راه طريقه ) معني بيت 4( روز آغاز ار مركب قلم نو اي معشوق بر چهره چون ماهت خالي مانند يك قطره سياهي نهاده شد كه راهنماي عشاق در مسير راه باش ) معني پنجم ( خورشيد كه آن خال سياه را بر صورت تو ديد با خود گفت اي كاش من نوكر حلقه بگوش و خوشبخت زيباي تو بودم ) معني ششم ( پادشاها روزگار از اثر شادي مجلس توبه رقص و پايكوبي پرداخته است تو نيز دست شادي از دست اين نغمه گر كوتاه مكن و به شادي بپرداز ) معني بيت 8( گردش روزگار و بر وفق و مراد عدل است شاد باش كه ظالم راه به جايي نمي برد و گماره ماند )
نتيجه تفال :
1- شما انساني كامل مي شويد به شرط آنكه اولاً مهر و محبت را از ديگران دريغ نورزيد ثانياً توكل بر خدا را از ياد نبريد
2- گره ها و مشكلات زيادي را مي تواني از ديگران باز كني پس دريغ نورز كه خداوند نيز به تو كمك مي كند اللته اين امر موجب حسرت ديگران گشته است
3- وقتي كه شما اين روش را داشته باشيد بدانيد كه خداوند در همه حال پشتيبان شماست
4- به مرادت خواهي رسيد و روزگار بر وفق مراد است اما سعي كن به آنچه داري قانع باشي كه خداوند طمعكاران را دوست ندارد
5- حيف است اين زندگي آرام و مهربان خود را با وسواس و بدخلقي و ندانمكاري به جهنمي سوزان تبديل كني
6- اين هفته بايكي از رروان حق و سالكان راه عشق برخورد مي كني سعي كن از محضرش فيض برده و د رراه تعالي و پيشرفت ا زآ»ها استفاده كني
7- اين نيت عملي مي شود ولي آن چنان خود را غزق مسايل و مصائب كرده اي كه فرصت فكر و انديشه را از خود گرفته اي
8- سخني شيرين و تحفه اي گرانبها تقديمت م يكنم علم انقلاب بيرو است وايمان انقلاب درون
9- لقمه خشك با سلامتي بهتراست از خانه با ضيافت پر مخاصمت اگر عاق لهستي همسرت را دوست بدار
10- اگر مي خواهيد در كار شما گشايش فراوان و نعمت فراخ ارزاني گردد و در 5 شب متوالي ب حضور قلب و معني از سوره مباركه قصص از آيه والله و اسع عليم تا 6 آيه بعد از آن را بخوانيد
11- اگر چه امواج و اينترنت به شما كمك م يمكند و موجب شعف شماست ولي وقت فعال شما را مي گيرد به زودي تحولي كلي و عمو مي برايتان روي مي دهد كه سخم شما در آن بهاندازه شايستگي شما نخواهد بود ولي كل خانواده خوشحال مي شوند
لطفا شرح تفال را در ویدیو زیر تماشا کنید ...
با آموزش جذاب اوریگامی به کودک خود خلاقیت را در آنها شکوفا کنید و غزیزانتان را به ساخت کاردستیهای محبوب تشویق کنید ...
با آموزش جذاب اوریگامی دستمال سفره به کودک خود خلاقیت را در آنها شکوفا کنید وغزیزانتان را به ساخت کاردستیهای محبوب تشویق کنید و همزمان سفرهای مهمانی خود را زیباتر کنید ...
کمی بیشتر در خصوص غزل بدانید :
شرح غزل :
معانی لغات غزل (304)
دارا : دارنده .داریوش
دارای جهان : دارنده جهان، صاحب جهان، پادشاه جهان .
نصرت دین : نصرة الدّین، لقب شاه یحیی، یاری دهنده.
خسرو کامل : پادشاه کامل.
یحیی بن مظفر : شاه یحیی فرزند مظفّربن امیر مبارزالدین محمد پسر برادر شاه شجاع و داماد او که توسط امیر تیمور در سال 789 هجری قمری به حکومت شیراز منصوب شد.
ملک عالم عادل : پادشاه دانا و دادگر.
درگه : درگاه.
درگه اسلام پناه : درگاهی که در پناه اسلام محفوظ است، درگاهی که اسلام در پناه آن بوده و حامی دین خداست.
روزنه جان : دریچه حیات، چشمه حیات و جان .
دَرِ دل : صفای دل (در دل را بر روی شادی گشاده) .
تعظیم : بزرگداشت.
انعام : نعمت بخشی، احسان .
کون و مکان : جهانیان و جهان .
فایض : فیض رساننده، روان و جاری.
شامل : فراگیرنده .
کِلک : قلم .
هندو : سیاه، غلام .
هندوی مَقبل : سیاه خوشبخت.
فَلَک : سپهر گردون.
بزم : مجلس عیش و نوش.
رقص و سماع : پایکوبی و سرود خوانی.
طرب : شادی.
زمزمه : آواز و نغمه نرم و ملایم.
مگسل : رها مکن .
جهان بخش : به بخشش های بزرگ دست بزن، یک جهان بذل و بخشش کن .
سلاسل : جمع سلسله، زنجیرها، نام قلعه یی که در سر کوهی در شمال شهر شوشتر واقع و شاه منصور، شاه زین العابدین را مدتی در آنجا به بند کشیده بود.
دور فلکی : گردش فلک، گردش چرخ گردون.
مَنهَج : راه روشن و گشاده .
منهج عدل : راه روشن و صاف داد، راه راست عدالت .
مَقسِم : تقسیم کننده .
معانی ابیات غزل (304)
1) یحیی پسر مظفر، پادشاه دانا و دادگستر، صاحب جهان، یاور دین، پاشداه کامل …
2) ای آنکه درگاه تو پشت و پناه اسلام و به مانند پنجره یی، بر روی دل و جان آدمی گشوده است!
3) بر جان و خرد واجب و لازم است که در بزرگداشت تو بکوشند (زیرا) احسان فراگیرنده تو همه جهان و جهانیان را در بر می گیرد.
4) در روز ازل از نوک خامه تو یک قطره مرکب سیاه بر چهره چون ماه تو تراوش کرد که علامت راهگشای دشواری های شناسایی عشق تو شد …
5) (و) چون خورشید آن خال سیاه را دید به خود گفت ای کاش من به جای آن سیاه خوشبخت بودم.
6) پادشاها! سپهر گردنده، از شادی مجلس عیش و نوش تو به پایکوبی و سرودخوانی افتاده است. به این زمزمه شادی ادامه بده و رشته شادی آسمان را از هم مگسل.
7) به شادی آن اینکه به برکت زلف چون کمند تو گردن بدخواه دچار زنجیر و در بند (سلاسل) شده است، شراب بنوش و به بخشندگی های بزرگ دست بزن .
8) خوشحال باش که گردش این سپهر، برگردِ محور راست و روشن عدالت برقرار شده و ظالم راه به جایی نمی بَرَد.
9) حافظ، قلم شاه جهان تقسیم کننده سهم رزق و روزی است برای مخارج زندگی خود بیهوده در تشویش مباش .
شرح ابیات غزل (304)
وزن غزل : مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن
بحر غزل : رمل مثمّن اخرب مکفوف محذوف
*
مردان خانواده آل مظفر همگی داعیه سلطنت و رقابت با یکدیگر داشته پیوسته در فکر توطئه بر علیه هم بودند. شاه یحیی از همه آن ها محیل تر بود. او بارها برای شاه شجاع پسر عموی و پدرزن خود مشکلات آفرید و در برخوردها چون به شکست نزدیک می شد از در حیله و صلح درآمده و خود را از مهلکه می رهانید. اجمالاً پس از مرگ شاه شجاع و در زمان جانشینی فرزندش شاه زین العابدین، چون شاه یحیی مشاهده کرد که شاه زین العابدین مفاد وصیّت نامه پدر خود را که به تیمور نوشته بود زیر پا نهاده و پاسخ نامه امیر تیمور را نداده است. از دَرِ دوستی و تسلیم با تیمور درآمده در نتیجه مورد حمایت او قرار گرفت و به حکومت شیراز منصوب شد. در این زمان شاه زین العابدین از شیراز فرار و به شاه منصور پناه برده بود که گرفتار بند و زندان گردید و در قلعه سلاسل شوشتر در بازداشت به سر می بُرد شرح این اتفاق را تواریخ چنین ضبط کرده اند که در ذی حجّه 789 تیمور شیراز را فتح کرد و شاه زین العابدین به شوشتر گریخت و در اوایل سال 790 به تیمور خبر رسید که شورشی در سمرقند به وسیله لشکرکشی توقتمِش ایجاد شده است به ناچار تیمور به جانب سمرقند شتافت و شاه یحیی را جانشین خود کرد. شاه یحیی به مدّت شش ماه بر شیراز حکومت کرد که شیراز به وسیله شاه منصور فتح شد و او به سوی یزد گریخت و این غزل در این فاصله شش ماهه حکومت شاه یحیی بر شیراز سروده شده است.
حافظ این غزلواره یا قصیده کوتاه را در مدح شاه یحیی و به حکم مصلحت سروده است و به آنچه گفته مطلقاً معتقد نبوده زیرا به خسّت و بی اعتنایی شاه یحیی در یزد پی برده و به نیرنگ های او در طول سلطنت شاه شجاع آگاهی کامل داشته است.
آنچه در این غزل قابل بحث است یکی شرح بیت چهارم این غزل و دیگری اشاره یی است که شاعر در بیت هفتم به واقعه تاریخی آن زمان دارد.
میدانیم که یکی از ویژگی های سرشتی خانواده آل مظفر درشت استخوانی و دیگری خالی در گونه اکثر افراد این خانواده بوده است. به طوری که این خال هم در چهره شاه شجاع و هم در چهره عموزاده اش شاه یحیی وجود داشته و حافظ به کرّات ازآن ها نام می برد. وجود این خال در چهره شاه یحیی را مردم شیراز در بدو حکومت شاه یحیی پس از تیمور به فال نیک گرفته بودند و شاعر با به کارگیری صنعت اغراق در بیت چهارم می گوید: این خالی که در چهره تو است و سبب قبول و پذیرش تو توسط مردم شده از اثر تراوش یک قطره مرکب از نوک قلم سرنوشت ساز تو بر روی ماهت در روز اول می باشد .
شاعر در بیت هفتم به زندان افتادن شاه زین العابدین را در قلعه سلاسل یادآور شده و به شاه یحیی اطمینان می دهد که خطر از جانب او مرتفع شده است.
سخن آخر همان است که حافظ در بیت مقطع این غزل بر زبان رانده و به علت سختی معیشت در حالی که کمتر از دو سال به پایان عمر شاعر نمانده بود تلویحاً از شاه یحیی تقاضای مساعدت و برقراری وظیفه را دارد.
شرح جلالی بر حافظ – دکتر عبدالحسین جلالی
غزل به قلم علامه قزوینی :
دارای جهان نصرت دين خسرو کامل يحيی بن مظفر ملک عالم عادل
ای درگه اسلام پناه تو گشاده بر روی زمين روزنه جان و در دل
تعظيم تو بر جان و خرد واجب و لازم انعام تو بر کون و مکان فايض و شامل
روز ازل از کلک تو يک قطره سياهی بر روی مه افتاد که شد حل مسال
خورشيد چو آن خال سيه ديد به دل گفت ای کاج که من بودمی آن هندوی مقبل
شاها فلک از بزم تو در رقص و سماع است دست طرب از دامن اين زمزمه مگسل
می نوش و جهان بخش که از زلف کمندت شد گردن بدخواه گرفتار سلاسل
دور فلکی يک سره بر منهج عدل است خوش باش که ظالم نبرد راه به منزل
حافظ قلم شاه جهان مقسم رزق است از بهر معيشت مکن انديشه باطل
غزل به قلم شاملو :
#####
غزل به قلم الهی قمشه ای :
#####
غزل به قلم عطاری کرمانی :
داراي جهان نصرت دين خسرو كامل يحيي بن مظفر ملك عالم عادل
اي درگه اسلام پناه تو شاده ر روي زمين روزنه جان و در دل
تعظيم تو برجان و خرد واجب و لازم انعام تو بر كون و مكان فايض و شامل
روز ازل از كلك تو يكقطره سياهي ر روي مه افتاد كه شد حل مسايل
خورشيد چو آن خال سيه ديد به دل گفت اي اش كه من بدمي آن هندوي مقبل
شاها فلك از بزم تو در رقص و سماعست دست طرب از دامن اين زمزمه مگسل
مي نوش و جهان بخش كه از زلف كمندت شد گردن بدخواه گرفتار سلاسل
دور فلكي يكسره بر منهج عدلست وش باش كه ظالم نبرد راه به منزل
حافظ قلم شاه جهان مقسم رزق است از بهر معيشت مكن انديشه باطل
غزل را بشنوید :
#####
کلیپ های مرتبت با غزل :
#####
#####
#####
عالی علی عالی
پاسخحذف