365- مشتاق بندگي
باز آي ساقيا كه هواخواه خدمتم مشتاق بندگي ودعا گوي دو لتم
زانجاكه فيض جام سعادت فروغ تست بيرو شدي نماي زظلمات حيرتم
هر چند غرق بحر كناهم زصد جهت تا آشناي عشق شدم زاهل رحمتم
عيبم مكن به رندي و بدنامي اي حكيم كاين بود سرنوشت زديوان قسمتم
مي خور ه عاشقي نه بكسب است و اختيار اين موهبت رسيد زميراث فطرتم
من كز وطن سفر نگزيدم به عمر خويش در عشق ديدن تو هواخواه غربتم
دريا و كوه در ره و من خسته و ضعيف اي خضر پي خجسته مدد ده به همتم
دورم به صورت از در دولت سراي دوست ليكن به جان و دل زمقيمان حضرتم
حافظ به پيش چشم تو خواهد سپرد جان در اين خيالم ار بدهد عمر مهلتم
توضيحات :
هواخواه خدمتم ( دوستدار خدمتگزاري ) دولت ( اقبال و نيك بختي ) فيض (بهره ) جام ( جام شراب ) سعادت فروغ ( اقبال ديدار نور روي ) بيرون شدي ( راه بيرون رفتن ) اهل رحمت بهشتي ) ديوان قسمت ) تقدير سرنوشت ) موهبت ( بخشش ) فطرت ( سرشت نهاد ( معني بيت 2( از آنجا كه فيض جام سعادت بخش توست از حيرت تاريكي بيرون رفتن را به من نشان بده ) معني بيت 5(باده بخور كه عاشقي نه كسبي است و نه اختياري بلكه اين بخشش و احسان از ميراث سرشت و نهادم به من رسيده وازلي است ) معني بيت 7( دريا وكوه در راه و من نيز خسته و مجروحم پس اي خضر مبارك قدم كمكي كن و همتم را قوي كن و براي گذر از زاه مشكل عق باريم فرما ) معني بيت 9( حافظ در پيش چشم تو جان خواهد سپرد من در اين انديشه ام اگر عمرم مهلت دهد)
نتيجه تفال :
1-جنابعالي داراي قلبي پاك و مهربان هستيد ولي اطرافيان شما را به غرور متهم م ينن و اين ناشي از آنست ه كمتر توجه به سخنان ديگران داريد درحالي كه بايد رفتار خويش را منطبق با اوضاع و احوال اطرافيان سازدي و سازگارتر باشيد
2- خواجه در بيتهاي 1-3-4- به ترتيب فرماي ( بازگرد كه دوستدار خدمتگزاري كوي تو و آزومند چاكري و دعا گويي اقبال تو هستم )( اگر چه در درياي گناه ازهرطرف فرو رفته ايم آنگاه كه شناساي عشق گرديدم شايسته رحمت گرديدم و بهشتي شدم )( اي خردمند بر من به علت پايبند نبودن به رسم ظاهري و رسوايي در عالم عشق خرده ميگر كه ديوان تقدير مرا چنين رقم زده اند ) خود تفسير فرماييد
3-براي رسيدن به اين نيت نياز به انديشه و تفكر بيشتر است زيرا راهي طولاني و پر هياهو در پيش داريد كه بايد با بصيرت و آگاهي گام برداريد و مقدمات اجراي آن را فراهم سازيد
4-از مسافرتان خبرهاي خوش دريافت مي كنيد بيمار تا چندي به همين حالت خواهد بود خريد و فروش تفاوتي ندارد ولي امكان تغيير مكان و شغل فراهم مي شود ملاقات مهمي در پيش داريد و مسافرتي سودمندخواهيد رفت
5- رد آينده خوابي خواهيد ديد كه در ايستگاه بزرگي ايستاده ايد و منتظر قطار يا هواپيما هستيد تعبيرش حركت به سوي سفر پر بار و مفيد است
6- به يكي از مشاهد متبركه برويد و نذر خود را ادا كنيد كه اين نيت هر چه سريع تر انجام گيرد همسري مهربان و سه فرزند در طالع درايد به تغذيه خود توجه بيشتري داشته باشيد
لطفا شرح تفال را در ویدیو زیر تماشا کنید ...
با آموزش جذاب اوریگامی به کودک خود خلاقیت را در آنها شکوفا کنید و غزیزانتان را به ساخت کاردستیهای محبوب تشویق کنید ...
با آموزش جذاب اوریگامی دستمال سفره به کودک خود خلاقیت را در آنها شکوفا کنید وغزیزانتان را به ساخت کاردستیهای محبوب تشویق کنید و همزمان سفرهای مهمانی خود را زیباتر کنید ...
کمی بیشتر در خصوص غزل بدانید :
شرح غزل :
معانی لغت غزل (313)
هواخواه : آرزومندی، طرفدار، مایل، مشتاق، دوستدار، خواستار .
بندگی : غلامی، چاکری .
دولت : اقبال و نیکبختی، درگاه قدرت .
فیض : بهره .
سعادت فروغ : فروغ سعادت، پرتو سعادت بخش، پرتو نیکبختی.
بیرون شُدی : راه بیرون شدنی، راه نجاتی، راه رهایی یافتن .
نمای : نشان بده، بِنِمای .
ظلمات حیرت : تاریکی های سرگردانی (اضافه تشبیهی)، حیرت به ظلمات و تاریکی ها تشبیه شده.
اهل رحمت : بخشوده شده، عفو شده، بهشتی .
حکیم : خردمند، دانا .
دیوان قسمت : آنجا که قسمت و سرنوشت هرکس تعیین شده، حُکم ازلی .
کسب : به دست آوردن در اثر کوشش و مجاهده .
اختیار : اراده، آنچه را که اراده بشری عامل و موجب ایجاد آن باشد .
موهبت : بخشش، نعمت، دهش .
میراث : آنچه از راه ارث (مُرده ریگ) به انسان برسد .
فطرت : سرشت، ژن، صفاتی که در ذات انسان به ودیعه نهاده شده است .
میراث فطرت : آنچه از اثر صفات سرشتی در انسان سبب تظاهرات مختلف می شود، اشاره به عشق ازلی که در نهاد آدم به ودیعه نهاده شد (اِنّا عَرَضنا … ) .
غُربت : دوری از زادگاه و وطن مألوف .
پـی خجسته : خجسته پــی، مبارک قدم .
مدد ده به همتم : به همت و اراده من مدد برسان .
به صورت : به صورت ظاهر .
حضرت : درگاه، آستان .
معانی ابیات غزل (313)
1) ساقی! بازگرد که خواستار خدمتگزاری و آرزومند چاکری و دعاگوی دستگاه پر رونق توام .
2) به یُمن و برکت جام تو که از پرتو نیکبختی بهره ور است، راهی برای بیرون شدن از تاریکی های سرگردانی به من نشان ده.
3) هرچند به بیش از صد سبب در دریای گناه غوطه ورم، تنها به این سبب که عشق را شناس شدم، از مشمولین رحمت خداوندی هستم .
4) ای خردمند! به خاطر رندی و بدنامی مرا سرزنش مکن که دست سرنوشت و حکم ازلی برای من چنین رَقَم زده است .
5) شراب بنوش و بدانکه نعمت عاشقی و عشق ورزی با اراده و کوشش حاصل نمی شود و به من این نعمت از راه سرشت به ارث رسیده است .
6) من که در تمام دوره عمر علاقه به سفر از زادگاه خود را نداشتم، حالیا در اشتیاق دیدن روی تو طرفدار سفر و زندگانی در غربتم .
7) برای من خسته و ناتوان، دریا و کوه سدّ راه است. ای خضر مبارک قدم در پیمودن این راه به همت و اراده من مدد برسان .
8) هرچند به صورت ظاهر از آستانه مقرّ تو دورم، اما جان و دل من در ردیف حاضران درگاه توست.
9) حافظ در این خیال است که اگر عمر مدد و اجل مهلتش دهد در برابر چشمان و در حضور تو جان بسپارد !
شرح ابیات غزل (313)
وزن غزل : مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن
بحر غزل : مشارع مثمّن اخرب مکفوف محذوف
*
پس از آنکه شاه محمود برادر شاه شجاع به مدت 11 ماه شهر شیراز را به محاصره گرفته بود، امر بر شاه شجاع سخت شده و با ملاقاتی که فیمابین دو برادر اتفاق افتاد، مقرر گردید شاه شجاع از شیراز خارج و به ابرکوه رفته شیراز را به شاه محمود واگذارد. چنین شد اما شاه شجاع پس از رفتن به ابرکوه با تدبیر تورانشاه در نیمه بهمن سال 765هجری متوجه کرمان شده و دولتشاه حاکم یاغی آنجا را قلع و قمع و مقتول و متجاوز از یکسال در کرمان به سر برده؛ مشغول تهیه مال و سپاه کافی برای بازپس گیری شیراز شد. در خلال این مدّت یعنی در سال 766 هجری شاه شجاع از حافظ دعوتی به عمل می آورد تا نزد او به کرمان برود اما حافظ که خط مشی مستقلّی در زندگی و مراوده با سلاطین داشت در پاسخ شاه شجاع این غزل مؤدبانه را سروده و برای او می فرستد و بدون اینکه در آن از خواسته شاه سرپیچی کند سفر خود را تعلیق به مقدّرات نموده و از رفتن به کرمان سرباز می زند .
حافظ در این غزل ایهام دار در بیت اول و خطاب به ساقی و در حالی که روی سخنش با شاه شجاع است به او سفارش بازگشت به شیراز را می کند. خوانندگان محترم با اندک دقّتی می توانند لطف کلام و شیوه رفتار حافظ و اراده توانای او را از همین بیت دریابند . منطق کلام حافظ این است که من نمی آیم تو بیا که من اینجا مراتب بندگی و اخلاص خود را به تو بنمایانم!
در بیت دوم در عبارتی تعارف آمیز، اشارتی به بذل مساعدت و کمک شاه دارد .
در بیت سوم شاعر می گوید : هرچندمن بیش از این ها از فرمان تو سرپیچی کرده و خواسته های تو را جامه عمل نپوشیده و هر آنچه گفته یی عمل نکرده و از این بابت غرق گناهم اما به خاطر اینکه من راه عشق را برگزیده ام و کار عاشقان را به مقیاس دیگری می سنجند بنابراین مطمئن هستم که مشمول لطف خداوند (خداوندگار) خواهم شد. مفاد ایهامی این بیت می رساند که شاعر دارای آنچنان شخصیت ذاتی و اراده توانایی است که از اینکه آلت دست و آلت فعل شاه شجاع نشده و این استنکاف او هم مسبوق به سابقه بوده و قبلاً هم در مواردی از خواسته های شاه امتناع ورزیده به نحو مؤدبانه یی خود را مشمول لطف او قلمداد می کند! و این نهایت زیرکی و رندی او را می رساند.
شاعر در بیت چهارم بلافاصله به منظور توضیح بیشتر به شاه شجاع می گوید من را به رندی و زیرکی متهم مکن و مگو که شاعر سرپیچی کرده و توقع بخشش هم دارد. من در کارهایم تسلیم سرنوشت و حکم ازلی هستم و از خود اراده یی ندارم!
در بیت پنجم هم همین عذرخواهی را با زبانی دیگر بازگو می کند تا زهر بی اعتنایی خود را کم کند
آنگاه در بیت ششم می فرماید که من که در تمام دوره عمر خود علاقه به سفر و دوری از شیراز را نداشته ام، از دوری و فراق تو در دل احساس مسافرت و زندگی در غربت می کنم! و این تمهیدی است و تعارفی. چرا که شاعر در بیت هفتم به دنبال بهانه گشته می گوید برای رفتن به کرمان دریا و کوه! بر سر راه مانع است و ای خضر تو کمک کن که من بتوانم این سفر را بپیمایم. خواننده عزیز می تواند به نکته یی لطیف در این شعر توجه کند. شاعر می گوید دریا و کوه بین شهر شیراز و کرمان مانع و سدّ راه است در حالیکه هیچ دریا و دریاچه حتی نهری هم میان بیابان کرمان وشیراز وجود ندارد و او می توانسته بگوید صحرا و کوه در ره و من خسته و ضعیف اما چنین نگفته و این را می رساند که شاعر به فکر امروز هم بوده که نویسنده یی این مطلب را برای خوانندگان خود بشکافد و عذر و بهانه ساختگی او را بر ملا کند و به مردم بفهماند که این شاعر رند شیرازی به غیر از خدا، بنده کسی دیگر نبوده و عارفی به تمام معنا و شاعری در حدّ اعلی است .
شاعر دربیت هشتم خود را در ردیف مقیمان و اطرافیان شاه محسوب نموده و در بیت مقطع می گوید اگر عمر مدد و اجل مهلتش بدهد در حضور و در پای شاه (یعنی در شیراز) جان می سپارد. در واقع حافظ مضمون بیت آخر خود را از نظامی و از هفت پیکر گرفته که می گوید :
گـــر بـه صورت جــدا شـدم ز بـَرَت نــــبرد هـــمّتم ز خـــاکِ دَرَت
شرح جلالی بر حافظ – دکتر عبدالحسین جلالی
غزل به قلم علامه قزوینی :
بازآی ساقيا که هواخواه خدمتم مشتاق بندگی و دعاگوی دولتم
زان جا که فيض جام سعادت فروغ توست بيرون شدی نمای ز ظلمات حيرتم
هر چند غرق بحر گناهم ز صد جهت تا آشنای عشق شدم ز اهل رحمتم
عيبم مکن به رندی و بدنامی ای حکيم کاين بود سرنوشت ز ديوان قسمتم
می خور که عاشقی نه به کسب است و اختيار اين موهبت رسيد ز ميراث فطرتم
من کز وطن سفر نگزيدم به عمر خويش در عشق ديدن تو هواخواه غربتم
دريا و کوه در ره و من خسته و ضعيف ای خضر پی خجسته مدد کن به همتم
دورم به صورت از در دولتسرای تو ليکن به جان و دل ز مقيمان حضرتم
حافظ به پيش چشم تو خواهد سپرد جان در اين خيالم ار بدهد عمر مهلتم
غزل به قلم شاملو :
#####
غزل به قلم الهی قمشه ای :
#####
غزل به قلم عطاری کرمانی :
باز آي ساقيا كه هواخواه خدمتم مشتاق بندگي ودعا گوي دو لتم
زانجاكه فيض جام سعادت فروغ تست بيرو شدي نماي زظلمات حيرتم
هر چند غرق بحر كناهم زصد جهت تا آشناي عشق شدم زاهل رحمتم
عيبم مكن به رندي و بدنامي اي حكيم كاين بود سرنوشت زديوان قسمتم
مي خور ه عاشقي نه بكسب است و اختيار اين موهبت رسيد زميراث فطرتم
من كز وطن سفر نگزيدم به عمر خويش در عشق ديدن تو هواخواه غربتم
دريا و كوه در ره و من خسته و ضعيف اي خضر پي خجسته مدد ده به همتم
دورم به صورت از در دولت سراي دوست ليكن به جان و دل زمقيمان حضرتم
حافظ به پيش چشم تو خواهد سپرد جان در اين خيالم ار بدهد عمر مهلتم
غزل را بشنوید :
#####
کلیپ های مرتبت با غزل :
#####
#####
#####
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر